Anthonie Mertens:

"In de filosofie, de literatuurtheorie en bij veel moderne auteurs zag ik dat de drempel een beladen plaats was. Al speurend kreeg ik het vermoeden dat zich in de loop van de tijd rond het woord een ondoorzichtig netwerk van ideeën had ontwikkeld. Het waren ideeën over een manier van schrijven die zich het liefst in tussenruimten ophoudt, in de ruimten tussen verschillende kennisdomeinen en schrijfvormen."     
De topos van de drempel duikt in de geschriften van Roland Barthes regelmatig op, vooral wanneer hij de utopie van een 'onmogelijke literatuur' ter sprake brengt. In de droom van die onmogelijke literatuur kan men symptomen vinden van de twijfel aan de almacht van de rede (niet aan de rede op zich). Ze treden het meest aan de oppervlakte in teksten waarin de grenzen van de communicatieve orde, van de wereld van de betekenisvolle vormen worden afgetast. Het zijn geschriften die de indruk maken dat ze onaf zijn:

......ze talmen dan ook zo lang mogelijk (... op de drempel van de Literatuur, in dat voorportaal, waar de dichtheid van het leven is gegeven en uitgespreid, gegeven en
 

uitgespreid, maar nog niet vernietigd door de bekroning met een orde van tekens)
[cursivering van mij - A.M.] (Barthes, 1970: 36).

Dit beeld vormt het leidmotief in mijn beschouwing van een liminale poëtica. Het adjectief 'liminaal' is afgeleid van 'limen', de latijnse naam voor 'drempel'. Daarin spreekt hij (Barthes) voortdurend over de schriftuur als een liminale toestand van de taal, een proces waarin de schrijver (tijdens het schrijven) en de lezer kunnen worden opgenomen.
 
In deze tussenruimte lokaliseert Barthes zijn esthetische utopie. In Roland Barthes par Roland Barthes vat hij deze utopie samen onder de term 'atopie': plaats die geen plaats is, een witte plek in elk classificatiesysteem.
De atopie is een toestand in de handeling van het schrijven waarin de woorden en de zinnen nog niet in betekenis zijn vastgelegd, waar de doxa zich nog niet heeft meester gemaakt van de taal of - van de andere kant gezien - waar de doxa op het punt staat uiteen te vallen.

> vervolg